گفتگو در باره ی این که موضوع حاشیه چیست را غیر لازم میبینم چون همه میدانند حاشیه چیست و رابطه اش با متن چگونه میتواند باشد. از حاشیه های نشسته در جای خود گرفته تا حاشیه های غالب بر متن. این که حاشیه هر چیزی میتواند باشد. حتی حواشی خود زندگی روزمره. حواشی تاریخ، حاشیه های هنر ورزی عشق ورزی و غیره. و همه ی این حواشی در رابطه با متن معنا پیدا می کند. گاهی متنی نمی ماند و همه حاشیه است گاه متن متین با روندی محکم بی حاشیه سر جای خود نشسته. این ها دریافتنی و آسان فهم هستند.
آنچه مایلم در باره اش گفتگو کنم، ورود به این مقوله ی مرموز و مبهم است: چگونه این موضوع حاشیه وارد کارم شد؟ چیزی که برای خودم هم پرسشی است.
دوست جوان هنرمندم "پویا اشتهاردی" با دیدن برخی کارهایم گفت، زیرا که تو در باره نقاشی ایرانی کار و مطالعه کردی و در نقاشی ایرانی همیشه حاشیه مهم بوده و خاص بوده. این سخن او کلیدی به دستم داد. به من تا حدی نشان داد که سوژه ی حاشیه چرا در نقاشی های من ورود کرده و پیوسته در فکرم و فکرهایی که به کاری منجر می شوند حضور دارد. در واقع حاشیه نه یک موضوع بلکه فضا و حال و هوا و یک مفهوم تصویری است که دیرزمانی است با من است.
کارهایی که می بینید حاصل یک دوره کاری فشرده نیست بلکه حاصل کار در زمان های پراکندهای است که فکر حاشیه ذهنم را بیشتر در تسخیر خود در آورده بوده. حتی انتخاب و مسئله ی هماهنگی کارها برای این که کنار هم قرار بگیرند برایم چالشی بود. اما عاقبت دانستم این، قسمی طرز فکر و روندی است که در ذهن من وجود دارد و نه تنها در مورد حاشیه بلکه در مورد دیگر فضاهای فکری و مفاهیمی که با آنها کار می کنم صادق است. گاهی فکر کردم با به نمایش در آوردن این مجموعه نقطه ی پایانی بر این فکر بگذارم اما میدانم این فضای فکری"حاشیه و متن" باز بامن خواهد بود وگاه سر بر خواهد آورد.
در مورد حاشیه حال فکر می کنم من هم مثل نقاشان قدیم ایران در هستی حاشیه و متن مفری دیده ام. در صفحاتی که از نقاشی قدیم ایرانی برای جهان به یادگار مانده خودِ نقاشی به یک معنا حاشیه ای است برای متونی چون اشعار شاعران و نوشته های علمی و مذهبی.
ماجرایی که در سالیان دراز بر نقاشی ایرانی رفت، بازی با مفهوم حاشیه و متن و این که هنر تجسمی از همین حاشیه به چه جایگاه رفیعی رسید و در واقع شد همان اصل کار و متن، به نظرم بازی غریب و بزرگی است و بار تاریخی اش قابل توجه.
حالا در طوفانی از هجوم مفاهیم و اتفاقات فرهنگ معاصر در بی نظمی معنی داری که ما را در بر گرفته و خواهی نخواهی روال زندگی ما را می سازد، گاه فکر حاشیه و متن، حوادث پیرامون ما را برایم به گونه ای الهام بخش معنا میکند. و این همان نقطه ای است که دستم می رود و کار دیگری انجام می دهم با حال و هوا و فکر حاشیه.
فکر می کنم این شبیه اتفاقی است که شاید در گذشته های دور برای نیاکان نقاشم افتاده. برای همان استادان متواضع و گمنامی که درسها از ایشان آموختهام.

ترانه صادقیان
آذر 1396