هانیبال الخاص (۱۳۰۹، کرمانشاه - ۱۳۸۹، کالیفرنیا) نقاش، منتقد و آموزگار هنر و مترجم و نویسنده‌ی آشوری‌تبار اهل ایران و یکی از تاثیرگذارترین نقاشان و مدرسان هنر در جریان هنر معاصر نقاشی ایران است. او آغازگر طراحی فیگوراتیو در نقاشی، و نقاش نوگرای معاصر در ایران به شمار می رود. او نقاشی را در سنین بسیار پایین شروع کرد و برای مجلات فکاهی نظیر توفیق کاریکاتور می کشید. بعدها وقتی به تهران آمد به کلاس جعفر پتگر رفت تا نقاشی را به طور جدی تری دنبال کند. در همین کلاسها، به پرتره تمایل نشان داد ولی در طول این سالها الخاص به عنوان نقاشی فیگوراتیو شناخته شد که تصویر انسان، چهره انسان و اندام انسان دلمشغولی اش بود.
هانیبال الخاص بعد از کلاس‌های پتگر به آمریکا رفت و در آن‌جا به تحصیل در رشته‌ی پزشکی پرداخت. اما این رشته را رها کرد و ابتدا فلسفه و سپس نقاشی خواند و در نهایت در رشته‌ی تصویرسازی کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را دریافت کرد. همچنین در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۵۸ به ترتیب کارشناسی و کارشناسی ارشد هنرهای تجسمی از موسسه هنر شیکاگو را اخذ کرد.
الخاص با سانسور مخالف بود و پیش از انقلاب برای دفاع از آزادی نشر و بیان به عنوان شاعری آشوری به عضویت "کانون نویسندگان ایران" در آمد.
او در آن سالها با نویسندگانی مانند جلال آل احمد، غلامحسین ساعدی، نادر نادرپور، سیروس طاهباز، جمال میرصادقی، محمد قاضی و رضا براهنی و محمود اعتماد زاده دوستی و معاشرت داشت.
علاوه بر هنر نقاشی که دلمشغولی اصلی اش بود، او به شعر هم عشق می ورزید. آشوری بودن و طبع شعرش باعث شد تا اشعار زیادی به زبان مادری بسراید و اشعاری از نیما یوشیج، ایرج میرزا، میرزاده عشقی، پروین اعتصامی و غزلهای حافظ را با حفظ وزن و قافیه و معنی به زبان آشوری برگرداند.
در هنرستان پسران، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشکده مانتی سلو ایالت ایلینوی آمریکا و دانشگاه آزاد تدریس کرد.
آثار این نقاش نوگرای معاصر در بیشتر از یکصد نمایشگاه انفرادی و بیش از دویست نمایشگاه گروهی در ایران و اروپا و آمریکا و کانادا به نمایش در آمد.
هانیبال الخاص چهار کتاب آموزش هنر تالیف کرد و برای ده ها کتاب طرح روی جلد کشید. هانیبال الخاص عضو دوره های مختلف دوسالانه نقاشی معاصر ایران در دهه ۳۰ و ۴۰ بود و مدت دوسال گالری" گیل گمش" را که از اولین گالری های معاصر ایران بود، اداره کرد.
نقاشی‌های فیگوراتیو هانیبال الخاص بخش مهمی از تجربیات هنر مدرن ایران را شکل می‌دهد. این هنرمند آشوری‌تبار، در طول زندگی هنری خود به خوبی توانست روایتگری هنر ایرانی را با تمثیل‌های اسطوره‌ای درآمیزد و با بهره‌گیری از فضاسازی‌های مذهبی ال‌گرکو و اکسپرسیونیسم مارک شاگال، سبکی را شکل دهد که کاملاً شخصی و در عین حال ایرانی و مدرن است.
در دهه پنجاه نیز چهار سال در روزنامه کیهان نقدی هنری نوشت.
هانیبال الخاص به دلیل حاد شدن بیماری هایش ۲۳ شهریور ۱۳۸۹ در سن ۸۰ سالگی در آمریکا درگذشت.
