عجایب کوچک

عجایب با معنای شگفتی در هنر و به طور خاص هنر تجسمی اتفاقی تازه محسوب نمی‌شود، چرا که هر آنچه در هنر می‌بینیم کم یا زیاد برای ما بی‌تکرار است. این مفهوم جدایی‌ناپذیر از هنر در میان آثار معاصر بیش از هر دوره‌ی دیگری معنا پیدا می‌کند. با این حال «عجایب‌ نگاری» به عنوان اصطلاح و شیوه‌ای در نگارگری به شمار آمده و بر این اساس هر آنچه از قوه‌ی خیال باشد را می‌توان به عجایب نگاری اطلاق کرد. آن گونه که محمد سیاه‌قلم، نگارگر در نیمه دوم سده نهم هجری بعد از سفر به شرق آسیا به مکتبی از آثار هنرمندان آن دوران از این سرزمین می‌رسد که مفهوم عجایب را در خلق دیوها نشان داده است. همین مکاشفه او را به خلق دیوها و شیاطین ماندگاری سوق داد و گامی نخست در خلق شاهنامه مصوراز سوی این هنرمند شد. 

اما با اشاره به این بخش از تاریخ هنر به دنبال عجایب شمردن آثاری با المان‌های دیو و ماوراءالطبیعه نیستیم بلکه در هنر امروز آثار در محدود‌ه‌ای بی‌انتها از معنا و فرم به عنوان شگفتی برشمرده می‌شوند. 

آنچه در عنوان این نمایشگاه با واژه‌ی کوچک بیان می‌شود صرفا با  ابعاد اثر یا عناصر معنا نمی‌گیرد بلکه هدف تاکید بر هر شکلی از مفهوم عجایب بوده است؛ به عبارتی چه اشاره‌ای کوچک و چه بزرگ و پرتکرار، می‌تواند ما را به تحیر و هیجانی ناشی از خلق اثری بدیع برساند. در نهایت هنر هر چه باشد عجایب است.

شهرزاد رویائی