انتقال این اثر آن را از معنا تهی می‌کند و این خسارتی غیرقابل جبران و آسیب به اثر هنری است.
محسن رافعی در گفتگو با گالری‌اینفو از نقض حقوق مادی و معنوی صاحب اثر توسط دانشگاه هنر تهران گفت.
«جای به جای» نام اثری تعاملی و مکان‌ویژه از محسن رافعی است که در سال ۱۳۹۷ ساخت آن آغاز و در نهایت در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ با حضور مسئولان و اساتید دانشگاه هنر تهران، هیئت مدیره انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران، هنرمندان و دانشجویان رونمایی شد.
اکنون پس از گذشت سه سال از نصب این اثر در محیط دانشگاه هنر تهران، جایی که اثر به آن تعلق دارد و برای آن طراحی شده است؛ دانشگاه به یک‌باره تصمیم بر حذف اثر گرفته و بدون کسب رضایت مالک مادی و معنوی آن بر این تصمیم خود جامه عمل پوشانده است.
این در حالی است که در سال ۱۳۹۹ طی نامه‌ای هرگونه جابهجایی اثر از دانشگاه منوط به هماهنگی با هنرمند به‌عنوان مالک مادی و معنوی اثر اعلام شده است.
با این حال در ساعت ۱ بامداد ۳ شهریور ۱۴۰۱ دانشگاه «جای به جای» را به حاشیه بلوار حدفاصل میدان آرش و برج میلاد منتقل کرد؛ سپس در روز ۵ شهریور مدیریت برج میلاد با اشاره به این انتقال غیرقانونی از دانشگاه هنر تهران درخواست انتقال اثر از محوطه برج میلاد را صادر کرده است و مسئولان دانشگاه هنر تهران این اثر را دوباره، بدون اطلاع و هماهنگی با صاحب اثر به مکانی نامعلوم منتقل کرده اند.
محسن رافعی در گفتگو با گالری‌اینفو به تفصیل به شرح اقدامات غیرمسئولانه دانشگاه هنر تهران نسبت به اثر مکان‌ویژه «جای به جای» پرداخت.
این هنرمند درباره‌ی ایده‌ی خلق و پروسه‌ی ساخت اثر «جای به جای» گفت: این اثر بر اساس اتفاقی که برای درخت چنار افتاد -آتش‌سوزی چیدمان «خانه‌ی رویایی» و سوختن درخت چنار- برای فضای محوطه دانشگاه هنر (پردیس باغ ملی) و با توجه به نیاز و عملکرد آن فضا و جامعه مخاطبانش به‌عنوان اثری مکان‌ویژه و تعاملی ساخته شد.
«جای به جای» با توجه به ویژگی‌های فضا و المان هویت‌مند درخت چنار سوخته برای این فضای تخصصی آموزشی و بینارشته‌ای هنر، با حضور هنرجویان جوان، به‌عنوان نمادی وحدت‌بخش و معاصر امکان همجواری، تعامل و گفتگو را برای مخاطبان فراهم می‌کند و در کنتراست با فضای نظامی سابق این مکان، رفتاری همراه با شادی و تعامل دسته جمعی برای آشنایی و دوستی برای مخاطبان رقم می‌زند.
محسن رافعی در ادامه به حقوق مالکیت اثر اشاره کرد و گفت: تمام هزینه‌های این اثر توسط اسپانسر خارج از دانشگاه و با هزینه‌ی شخصی تامین شده و مالکیت مادی و معنوی آن متعلق به هنرمند است. در سال ۱۳۹۸ هیئتی از سوی ریاست دانشگاه تشکیل شد که با قیمت‌گذاری سه میلیون تومان قصد خرید اثر را داشتند که با عدم توافق به سرانجام نرسید و گروه مجسمه‌سازی به‌عنوان متولی نگهداری اثر در محوطه معرفی شد.
در سال ۱۴۰۰ درخواستی تلفنی از سوی ریاست دانشگاه مبنی بر انتقال اثر به پارک ساعی توسط رئیس دانشکده تجسمی جناب آقای دکتر مترجم‌زاده به اطلاع بنده رسید. من طی یک تماس تلفنی با جناب آقای دکتر سلطانی ریاست دانشگاه هنر مخالفت خود را با انتقال اثر با استناد بر مکان‌ویژه بودن آن اعلام کردم و سپس انتقال اثر منتفی شد.
وی در خصوص دلایل تصمیم بر حذف اثر از سمت دانشگاه اظهار داشت: در نامه‌ای که از سمت دانشگاه به دست من رسید دلیل حذف اثر را مشکلاتی که برای دانشگاه به وجود آمده قید کرده‌اند، اما در تماس‌های تلفنی تجمع و سروصدای دانشجویان در تعامل با اثر و ادله این چنینی ذکر شده است که به‌نظرم این ادله غیرمنطقی است.
او در ادامه گفت: ریاست دانشکده تجسمی، دکتر مترجم‌زاده در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ در نامه‌ای که از طریق واتساپ برای من ارسال شد، مرا از این مشکل و دستور صریح رئیس دانشگاه مبنی بر برچیده شدن یا انتقال اثر به بیرون از دانشگاه مطلع کردند و خواستار اقدامات لازم بدون ذکر تاریخ شدند. من در پاسخ درخواست جلسه‌ی حضوری با رئیس دانشگاه، جناب آقای دکتر حسنایی داشتم که متاسفانه علی‌رغم درخواست‌های مکرر، من را به حضور نپذیرفتند. در نتیجه، در دو نامه‌ی مجزا به ریاست دانشگاه هنر و ریاست دانشکده تجسمی، ضمن عرض توضیحات لازم، درباره‌ی عدم‌امکان جابهجایی اثر بدون هماهنگی با مالک مادی و معنوی اثر -که من هستم- متذکر شدم که در صورتی که اثر بدون هماهنگی و نظارت من جابهجا شود، این موضوع را از طریق مراجع ذی‌صلاح و بصورت قانونی دنبال می‌کنم.
در وهله اول نقض حقوق مادی و معنوی هنرمند اتفاق افتاده، جابهجایی اثر هنری بدون رضایت، نظارت و هماهنگی با صاحب و سازنده‌ی اثر نقض حقوق مادی و معنوی هنرمند است. انتقال اثر مکان‌ویژه از جایی که برای آن ساخته شده اثر را از معنا تهی می‌کند و این خسارتی غیرقابل جبران و آسیب به اثر هنری است.
محسن رافعی در آخر افزود: رفتار غیرمنطقی، غیرقانونی، عدم گفتگو، وجود نگرش سنتی و عدم درک درست هنر معاصر و به‌خصوص اثر مکان‌ویژه، مسبب این اتفاق بود که امیدوارم اثر «جای به جای» به دانشگاه، در میان مخاطبان خودش و دانشجویان برگردد.
تنظیم خبر: الهه رمضانی مقدم
