سال ۲۰۲۱ با پذیرفتهشدن نمایشهای هنر دیجیتال، انافتی، متاورس و ارائهی آن در بازار هنر آغاز راهی جدید در جریان هنر معاصر بود. رکورد فروش هنر دیجیتال در ساتبیز، تغییر نام تجاری فیسبوک به متا و ظهور انافتیها به تغییر اساسی فرهنگی جدید در عصر ما سرعت بخشید. به همین بهانه مجلهی وایتهات (WHITEHOT) مجموعه آثار مرجان مقدم، هنرمند پیشگام عرصهی دیجیتال، را بررسی کرده است.
مقدم در سال ۱۹۷۹ بهعنوان پناهندهی سیاسی ساکن نیویورک شد. تجربهی زندگی در ایران الهامبخش مقدم بود تا به پیشرفت اجتماعی و فنی و در نهایت به رایانه و پتانسیلهای خلاق آن علاقهمند شود. او بهعنوان پروفسور تمام در حوزهی دیجیتال تدریس میکند. تعهد به پیشرفت همان چیزی است که او را تشویق میکند تا با ابزارهای جدید دیجیتال همراه شود.
مرجان مقدم تنها هنرمند زن دیجیتال بود که در اوایل سال جاری در مستند بیبیسی کلیک (Art Goes Digital) بین هنرمندان مطرحی چون بیپل و ایکسکپی حضور داشت. مقدم پس از فروش چشمگیر در مجموعههای برتر سال ۲۰۲۰، در نمایشهای برحستهی متاورس در Cryptovoxels و Decentraland شرکت داشت. این نمایش انفرادی در MOCDA (موزه هنرهای دیجیتال معاصر) که تا تابستان ادامه داشت به اوج خود رسید.
اوایل پاییز سال ۲۰۲۱ نشستی با عنوان تجسم و متغیرهای دیجیتال: دنیای مجسمهسازی مرجان مقدم توسط MOCDA در Decentraland، یک فضای واقعیت مجازی مبتنی بر بلاکچین، میزبانی شد. کیوریتینگ این نشست بر عهدهی فیلیپ لورنزن، متخصص هنر نیومدیا، بود. ویدئویی از قدمزدن مرجان مقدم به همراه کیوریتور MOCDA در یوتیوب قابل مشاهده است.
در تمام آثار مقدم نوعی فمینیسم سرسختانه وجود دارد که لورنزن در نمایش بهخوبی بر آن تأکید میکند. فمینیسم آثار مقدم نه در مفهوم تعالی زنانه بلکه در نحوهی ارائهی فناوری به زنان و همهی مردم در این زمینه و توانایی تغییر مطابق خواستههای شخصی مطرح میشود. بررسی مفهوم سیالیت بدن که در همهی ابعاد اعماز عملکرد جنسیتی، مطالعات تراجنسی، فراانسانگرایی و پساانسانگرایی قرار دارد؛ گواه مهمی است که چرا آثار مقدم در تمام ابعاد اجتماعی قابل تعریف است. مقدم که آثار خودش را نخستینبار در دههی ۱۹۸۰ با مفهوم سیالیت بدن خلق میکرد، جلوتر از زمان خودش بود. او این حالت معاصر را با سبک فیگوراتیو و در بستر CG سهبعدی و هنر دیجیتال بهعنوان هویت تعریف میکند.
کار مرجان مقدم در مقام یک تکنسین فوقالعاده ماهر است که با حس زیباییشناسی و ذهن یک فیلسوف اگزیستانسیالیست ادغام شده و به همین علت درک آثار او چندان هم ساده نیست و مستلزم بازدیدهای طولانی و متعدد است. خوشبختانه مسیری جدید در پذیرش اشکال جدید هنر شکل گرفته است که درک این آثار را تسهیل میکند. برگزاری چنین نمایشهایی نشان میدهد که هنر دیجیتال اکنون به بلوغ رسیده و متاورس اکنون به یک تجربهی جدید و معتبر بدل شده که تماشای آن بخشی از هنر است. وجود موزه مختص به هنر دیجیتال، کیوریتینگ بینقص فیلیپ لورنزین و فضای نمایشگاهی مجازی با طراحی معماری MOCDA به اعتبار این نمایش میافزاید.
مرجان مقدم پیش از این نیز در موزههای دیگری آثار خودش را در کنار آثار چهرههای مطرحی چون آیویوی و جون پایک به نمایش گذاشته است. در جشنوارهی زمستانی ونکوور در سال ۲۰۲۲ اثر الههی گلیچ او بهعنوان یک نصب سفارشی AR در فضای باز بههمراه یک مجسمهی بلند ۳۰ اینچی به نمایش گذاشته خواهد شد.
منبع: WHITEHOT